Amsterdam is tussen 1700 en 1800 talloze keren vastgelegd in vaak heel gedetailleerde tekeningen.

Tot 14 januari 2018 toont het Stadsarchief Amsterdam (De Bazel) de mooiste stadsgezichten tijdens Kijk Amsterdam, de allereerste overzichtstentoonstelling van deze topografische tekenkunst.

Deze tentoonstelling sluit mooi aan bij onze thema avond op 12 oktober 2017. Zie elders op de website meer informatie.


De tekeningen brengen het Amsterdam én het leven van de Amsterdammers uit die tijd heel dichtbij. Vaak in kleur, en dat bijna twee eeuwen eerder dan de kleurenfotografie. De stad is ook nu nog goed herkenbaar: op de tekeningen staan de bekende plekken op de Dam, aan de grachten en langs de Amstel en het IJ. Maar ook poortjes, smalle straatjes en onherkenbaar veranderde plekken.

De achttiende eeuw zag een explosieve groei van zulke tekeningen in kleur. Zeker in de tweede helft van de eeuw legden meer kunstenaars dan ooit zich toe op stadsgezichten, die ze met de grootste zorg en vaak op klein formaat tekenden met potlood, inkt en waterverf. Die groei is voor een groot deel te danken aan de toenemende honger naar encyclopedische kennis. Het was de tijd van de Verlichting. Verzamelaars stelden collecties samen van prenten en tekeningen die steeds vaker ook Amsterdam uitvoerig documenteerden.

De ontwikkeling die de tekenkunst in die tijd doormaakte is spectaculair. Het begon met Cornelis Pronk, die de stad – rustig en badend in zonlicht – zo exact mogelijk naar de werkelijk tekende. In het werk van Jan de Beijer, een leerling van Pronk, en vooral van tekenaars als Herman Schouten en de voormalige behangselschilder Jacob Cats bereikte het heel precies tekenen van Amsterdam een hoogtepunt. De gedetailleerdheid van hun tekeningen is ongeëvenaard; het was werken op de millimeter.

Kijk Amsterdam 1700-1800 toont de kleurrijke en levendige tekeningen uit de collectie van het Stadsarchief Amsterdam, aangevuld met bruiklenen van onder meer het Koninklijke Oudheidkundig Genootschap, Rijksmuseum, Amsterdam Museum en Teylers Museum. Op de tentoonstelling brengt een groot videoscherm de beelden van twee eeuwen geleden naar het heden en maakt de plekken herkenbaar.

Bij de tentoonstelling een uitgebreid activiteitenprogramma met kamerconcerten, rondleidingen, stadswandelingen en tekenworkshops. Tevens verschijnt bij Uitgeverij Thoth een boek met catalogus.

Meer informatie op de website van Het Stadsarchief.